Ka’ba (arabcha «kub») – islom
dinida eng muqaddas
ibodatxona. Ka’ba Saudiya
Arabistonining Makka shahrida
joylashgan. 10x12x15 metr
o‘lchamda kulrang toshdan
qurilgan. Islomda Baytulloh
(Allohning uyi), Baytul harom
(Muqaddas uy), Qur’onda esa al-
Masjid al-Haram (Muqaddas
masjid) deb nomlangan. Arablar
uni, shakliga qarab, Ka’ba deb
atashgan.
Ibodatxona atrofi hashamatli
devor bilan o‘ralgan. Shu tufayli
ibodatxonaning keng hovlisi ham
Ka’ba deb ataladi. Ka’baning
janubi-sharqiy burchagidagi
tokchaga «Qora tosh» («Hajar al-
asvad») joylangan. U yerda
Qur’oni karimning qadimiy
qo‘lyozmasi saqlanadi. Hovli
sahnida Zamzam bulog‘i, maqomi
Ibrohim deb atalgan tosh va
boshqalar bor.
Ka’ba va Makkani yunon geografi
Ptolemey 2-asrda Mahoraba
(qadimgi yaman tilida «maqrab»
– ibodatxona) nomi bilan tilga
olgan. Ka’ba islomdan ilgari ham
arab qabilalarining muqaddas
ibodatxonasi hisoblangan, unda
qabila xudolarining 360 sanami
saqlangan. Har yili arab qabilalari
Ka’baga haj qilishga kelib
turganlar. Haj qilish odati
keyinchalik islomga ham o‘tgan.
Ka’ba ibodatxonasining qurilishi
haqida turli rivoyatlar bor.
Rivoyatlarga ko‘ra, Ka’bani Odam
alayhissalom (Odam Ato)
qurganlar. Aytishlaricha, Ibrohim
alayhissalom Makkaga 2-3 marta
kelib ketganlar. Shulardan birida
Allohning amri ila o‘g‘li Ismoil
bilan Ka’bani tiklashgan. Ka’ba o‘z
tarixi davomida turli
to‘qnashuvlar va urushlar, sel va
yomg‘irlar natijasida bir necha
bor buzilgan. Har safar uni
yangidan tiklaganlar. Ka’ba
Muhammad payg‘ambar 35
yoshligida qayta qurilgan. 20-
asrning 50-yillarida Ka’ba
ta’mirlangan va kengaytirilgan.
Hozir har yili barcha musulmon
mamlakatlaridan ziyoratchilar
Makkaga haj ibodatini bajarish
uchun keladilar. Ka’ba
musulmonlar uchun qibla
hisoblanadi va u tomonga qarab
namoz o‘qiladi. Bizning
O‘zbekistonimizga nisbatan qibla
janubi-g‘arb tomonda bo‘lib,
kompas mili g‘arb nuqtasidan
140 chap tomonga qaytishi
kerak. Islom dinida qibla va qibla
tomon ulug‘lanadi.